MÁCH BỐ MẸ 4 CÁCH DẠY BÉ TẬP NÓI HIỆU QUẢ, DỄ LÀM

Bố mẹ cần biết rằng, mỗi bé sẽ có tốc độ phát triển ngôn ngữ khác nhau. Có bé biết nói nhanh, nhưng cũng có bé biết nói khá chậm. Tuy nhiên, bố mẹ cũng có thể giúp bé học nói nhanh hơn theo những phương pháp đã được nhiều chuyên gia chứng minh. Trong bài viết dưới đây, Trung tâm Tiếng Anh Apollo English sẽ giúp bố mẹ tìm hiểu chi tiết hơn về 4 cách dạy bé tập nói hiệu quả, đơn giản ngay tại nhà!

Các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của bé

Khi vừa được sinh ra, bé yêu vẫn chưa thể nói chuyện hay thể hiện những điều mà mình mong muốn thông qua ngôn ngữ. Lúc này, con chỉ có thể biểu đạt suy nghĩ của mình thông qua biểu cảm trên gương mặt, như: Khóc, cười, nhăn mặt… Và tất nhiên, để hiểu được những gì bé muốn, bố mẹ chỉ có thể lắng nghe và quan sát ngôn ngữ hình thể của con.

Các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của bé

Tuy nhiên, bố mẹ có biết rằng, qua từng giai đoạn phát triển, hệ thống ngôn ngữ của của bé sẽ ngày càng được hình thành và hoàn thiện. Để hiểu rõ hơn về các giai đoạn này, Apollo English mời bố mẹ tham khảo hành trình phát triển ngôn ngữ của bé dưới đây:

• Bé 3 tháng tuổi: Bé bắt đầu học được cách lắng nghe giọng nói và quan sát khuôn mặt của những người đang trò chuyện với mình. Ở giai đoạn này, bé cũng đặc biệt yêu thích và quan tâm đến những âm thanh xung quanh môi trường sống của mình.
• Bé 6 tháng tuổi: Khi đến giai đoạn 6 tháng tuổi, bé đã có thể bập bẹ nói những từ đơn giản như: “Ba-ba”, “ma-ma”, “da-da”... Vào cuối tháng thứ 6 đến đầu tháng thứ 7, một số bé có thể tự trả lời tên của mình khi được kêu và sử dụng ngôn ngữ để bày tỏ cảm xúc của mình.
• Bé 9 tháng tuổi: Bé 9 tháng tuổi đã có thể bắt đầu hiểu được những từ ngữ thông dụng như: “xin chào”, “tạm biệt”, “không”... và áp dụng chúng vào trong giao tiếp hàng ngày của mình.
• Bé 12 - 18 tháng tuổi: Khi đến giai đoạn 12 - 18 tháng tuổi, bé đã dần học được cách phát âm các từ cơ bản như: “Baba”, “mama”... một cách rõ ràng và chính xác hơn. Ngoài ra, bé cũng đã có thể hiểu được những yêu cầu ngắn gọn của bố mẹ như: “Con hãy ngồi xuống”, “Con ăn đi”...
• Bé từ 18 tháng tuổi: Bé 18 tháng tuổi trở lên đã có thể chỉ tên các bộ phận trên cơ thể của mình như: “Tai”, “Miệng”... Đặc biệt, ở độ tuổi này, bé thường có thói quen bắt chước theo những âm thanh mà người lớn nói ra.
• Bé 2 tuổi: 2 tuổi là độ tuổi mà bé đã có thể phát âm được những câu có độ dài 2 - 4 từ, như “Mẹ ơi, đói”, “Con tạm biệt mẹ”... Bên cạnh đó, bé 2 tuổi cũng bắt đầu học được cách gọi tên các sự vật xung quanh mình như “ghế”, “bàn”...
• Bé 3 tuổi: Từ giai đoạn 3 tuổi trở lên, tư duy cũng như vốn từ vựng của bé sẽ ngày càng được mở rộng. Bé đã có thể hiểu được và sử dụng linh hoạt các từ ngữ về không gian như “hôm nay”, “ngày mai”, “buồn”, “vui”...

04 cách dạy bé tập nói hiệu quả ngay tại nhà

Bố mẹ thường xuyên trò chuyện với con

Có thể bố mẹ chưa biết, nhưng việc giao tiếp thường xuyên có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giúp bé tập nói. 

Khi chúng ta nói chuyện với bé, chúng ta thường mô tả mọi thứ xung quanh, giải thích các sự kiện hoặc chia sẻ cảm xúc. Mỗi lần như vậy, bé sẽ học được thêm nhiều từ mới, mở rộng vốn từ vựng của mình. Hơn nữa, khi bé nghe và sau đó thử nói lại, bé không chỉ nhớ từ mới mà còn hiểu cách sử dụng chúng trong ngữ cảnh cụ thể.

Cách dạy bé tập nói hiệu quả tại nhà: Bố mẹ thường xuyên trò chuyện với con

Tuy nhiên, để giúp bé học nói hiệu quả, khi trò chuyện bố mẹ nên nói chậm và rõ để bé có thời gian tiếp thu và hiểu từng từ. Đồng thời, Apollo English khuyến khích bố mẹ có thể kết hợp lời nói với ngôn ngữ cơ thể như cử chỉ, biểu hiện khuôn mặt và ngữ điệu để bé hiểu rõ hơn. 

Điều quan trọng mà bố mẹ cần lưu ý khi trò chuyện với bé là ở giai đoạn này, con chưa thể lập tức hiểu hay nói được các câu quá dài. Do đó, ở giai đoạn bé từ 3 - 18 tháng tuổi, bố mẹ hãy thật kiên nhẫn và bắt đầu tập nói cho bé bằng những từ, câu ngắn thôi nhé! 

Lắng nghe và phản hồi lại những gì bé nói

Khi bé biết rằng có ai đó đang lắng nghe mình, bé sẽ cảm thấy rằng những gì mình nói là quan trọng. Để lắng nghe bé một cách tốt nhất, bố mẹ hãy nhìn vào mắt và phản hồi lại khi bé nói. Những phản hồi này có thể là cử chỉ như mỉm cười, gật đầu, lắc đầu… hay lời nói đơn giản, nếu bé đã có thể hiểu được. .

Trong hành trình đồng hành cùng bé, Apollo English nhận ra rằng khi ở độ tuổi nhỏ, bé thường có những ý tưởng và suy nghĩ độc đáo. Do đó, khi được bố mẹ lắng nghe, bé sẽ cảm thấy được động viên và khích lệ để sáng tạo ra câu chuyện hoặc ngữ cảnh mới, bé còn có thể nói thêm nhiều từ, biểu đạt nhiều cảm xúc.

Cách dạy bé tập nói hiệu quả tại nhà: Lắng nghe và phản hồi lại những gì bé nói

Đặc biệt trong quá trình tập nói, bé có thể mất khá nhiều thời gian để tìm ra từ ngữ diễn đạt phù hợp. Do đó, Apollo English khuyến khích bố mẹ hãy kiên nhẫn chờ đợi và tránh gián đoạn suy nghĩ của bé. Hãy trở thành những người bạn đồng hành cùng con trong hành trình phát triển ngôn ngữ nhé!

Bố mẹ cùng bé đọc sách để học thêm từ vựng

Khi được tiếp xúc thường xuyên với ngôn ngữ qua sách, bé sẽ có cơ hội phát triển từ vựng, ngữ pháp và khả năng nghe hiểu. Mỗi trang sách mang lại cho bé một lượng lớn các từ mới và cách kết hợp chúng thành câu hoàn chỉnh.

Ví dụ khi bố mẹ cùng bé đọc câu chuyện về một chú thỏ ở trong rừng, bé có thể gặp những từ như "thỏ", "rừng", "cỏ", "cà rốt"... Cứ mỗi lần đọc một cuốn sách khác nhau, bé sẽ gặp thêm nhiều từ mới nữa.

Cách dạy bé tập nói hiệu quả tại nhà: Bố mẹ cùng bé đọc sách để học thêm từ vựng

Ngoài ra, khi bố mẹ cùng bé đọc sách thường xuyên, bé cũng có thể học được cách thể hiện ngữ điệu của giọng nói từ bố mẹ. 

Ví dụ khi bố mẹ đọc một câu hỏi như: "Chú thỏ muốn ăn cà rốt, phải không?" với một giọng điệu khác so với một câu bình thường, bé sẽ nhận biết đó là một câu hỏi. Và sau này, khi bé muốn hỏi điều gì đó, bé sẽ mô phỏng giọng điệu tương tự để biểu đạt câu hỏi của mình.

Bố mẹ có thể dựa vào độ tuổi của bé để lựa chọn những quyển sách phù hợp, giúp bé dễ dàng tiếp thu và học nói hiệu quả. 

Ví dụ, đối với những bé từ 1 - 2 tuổi, Apollo English khuyên bố mẹ nên chọn những quyển sách có hình ảnh lớn, có nhiều màu sắc để bé dễ dàng nhận biết. Với bé từ 2 tuổi trở lên, bố mẹ có thể cho bé xem những quyển sách về miêu tả động vật, đồ vật xung quanh hay những mẩu truyện ngắn có nội dung đơn giản.

Bố mẹ cùng bé tập hát những bài thiếu nhi vui nhộn

Bằng nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục, Apollo English nhận ra rằng hát cùng bố mẹ là một cách tuyệt vời để giúp bé có thể học nói nhanh chóng hơn. Các bài hát thiếu nhi thường chứa những ngôn từ đơn giản với ngữ cảnh phong phú. Khi nghe những bài hát này, bé sẽ học được cách phát âm những từ vựng đó sao cho đúng. 

Ngoài ra, khi bé nghe và tham gia hát cùng bố mẹ, bé không chỉ nghe tiếng nói của bố mẹ mà còn cảm nhận được cách âm điệu và ngữ điệu thay đổi theo từng bài hát. Điều này giúp bé hiểu rõ cách sử dụng âm thanh và ngôn ngữ để truyền đạt ý nghĩa khi giao tiếp bằng lời nói.

Cách dạy bé tập nói hiệu quả tại nhà: Bố mẹ cùng bé tập hát những bài thiếu nhi vui nhộn

Để giúp bé học nói hiệu quả hơn, bố mẹ nên lựa chọn những bài hát thiếu thi có tiết tấu vui nhộn, lời đơn giản, dễ nhớ. Ví dụ: “A B C Song” để giúp bé học được cách nói các âm tiết đơn giản như “A”, “B”, “C”...; bài hát “Baby Shark” dạy cho bé gọi tên các thành viên trong gia đình bằng tiếng Anh như “Daddy”, “ Mommy”...

Bố mẹ hãy thường xuyên tạo cơ hội để hát cùng con, ví dụ như trước khi đi ngủ, trong lúc chơi hoặc trong các hoạt động hàng ngày. Bằng việc này, bé sẽ cảm thấy hứng thú khi được bố mẹ đồng hành và tích cực học nói thêm nhiều từ mới hơn.

Khi nào bé nên học ngôn ngữ mới?

Theo Tiến sĩ Patricia Kuhl - Giám đốc Viện Khoa học Trí não và Học tập tại Đại học Washington: “Thời gian tốt nhất để bộ não của bé học ngôn ngữ mới là từ 0 - 3 tuổi”

Từ 0 - 3 tuổi, não bé đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ và nhanh chóng. Do đó, việc bé được học ngôn ngữ mới sẽ cung cấp một lượng lớn kích thích thần kinh, thúc đẩy sự hình thành và củng cố các Synapse (sợi kết nối giữa các tế bào thần kinh). 

Càng nhiều sự kết nối tế bào thần kinh, não bộ của bé sẽ càng dễ tiếp nhận thông tin và mô phỏng lại một cách chính xác. Đây chính là “giai đoạn vàng” mà bố mẹ có thể giúp bé học nói nhanh hơn, đồng thời cho con làm quen với tiếng Anh, tạo tiền đề để học tốt ngôn ngữ này trong tương lai. 

Một điều mà bố mẹ cần lưu ý rằng bé từ 0 - 3 tuổi thường học ngôn ngữ bằng cách lắng nghe và mô phỏng. Khi bé có khả năng nghe và phân biệt được nhiều âm thanh khác nhau, bé có thể bắt chước các âm thanh và từ ngữ mà bé nghe được một cách dễ dàng hơn, từ đó giúp bé học nói nhanh hơn.

Bằng khả năng này, bố mẹ có thể cho con tiếp xúc sớm với tiếng Anh bởi đây là ngôn ngữ phổ biến và thông dụng nhất trên thế giới hiện nay. Khi con được làm quen với tiếng Anh từ khi còn nhỏ, con sẽ có khả năng sử dụng thành thạo ngôn ngữ này trong tương lai.

Bố mẹ có thể giao tiếp, kể chuyện, hát cho con nghe… bằng tiếng Anh. Khi bé đã quen thuộc với cách phát âm của ngôn ngữ mới, bé sẽ dễ dàng mô phỏng lại cách nói của ngôn ngữ. Ngoài ra, việc làm quen sớm với tiếng Anh cũng giúp con tiếp thu tốt các kiến thức về từ vựng, ngữ pháp của ngôn ngữ mới sau này.

Dạy bé tập nói là một trong những bước quan trọng trên hành trình nuôi dạy con. Apollo English hy vọng rằng thông qua 4 cách dạy bé tập nói được liệt kê trong bài viết trên, bố mẹ sẽ nắm được những phương pháp đúng đắn để đồng hành cùng bé trên con đường phát triển ngôn ngữ. Bố mẹ cũng có thể đọc thêm những bài viết tiếp theo của Apollo English để biết thêm nhiều thông tin bổ ích về cách nuôi dạy con  nhé!