English
Tiếng Việt
Trong quá trình phát triển của bé, có khá nhiều yếu tố liên quan và tác động lẫn nhau. Những yếu tố đó bao gồm sự phát triển về mặt thể chất, nhận thức, xã hội, tinh thần và tình cảm ở bé. Mỗi mặt khác nhau của quá trình phát triển này chịu ảnh hưởng của những mặt khác và không thể bị tách rời.
Ví dụ, một đứa bé bị suy dinh dưỡng thì khó có thể học tốt được. Cũng như vậy, những em học kém thường có những vấn đề liên quan tới lòng tự trọng và gặp khó khăn trong việc hòa nhập.
Tất cả những yếu tố kể trên đều vô cùng quan trọng đối với quá trình phát triển của con. Tuy nhiên, trong bài này, chúng ta sẽ chỉ tập trung bàn về tầm quan trọng của việc đọc sách cho bé nghe có tác động gì đến sự phát triển và giáo dục bé.
Niềm hứng thú của bé đối với sách
Trước khi tìm hiểu về tầm quan trọng của việc đọc sách cho bé nghe, Apollo English muốn được cùng bố mẹ khám phá mức độ hứng thú của con đối với sách. Bắt đầu từ tuổi lên 3, bé đã thể hiện mong muốn khám phá về thế giới xung quanh một cách mãnh liệt.
Các bậc bố mẹ thường mua cho con đồ chơi, sách-truyện để con xem. Một số bố mẹ có những cách riêng làm con rất yêu thích đọc sách, hoặc nghe bố mẹ đọc hết quyển này đến quyển khác hàng tiếng đồng hồ, và sau đó kể lại vanh vách nội dung từng truyện dù là chưa biết chữ.
Tuy nhiên, có nhiều bố mẹ nhận thấy việc làm cho con yêu thích đọc sách không hề dễ dàng chút nào. Con chỉ thích mở lật vài trang sách nhiều tranh ảnh màu một lúc rồi chán và chạy đi tìm trò chơi khác.
Khi còn nhỏ, các con chưa biết chữ, và chưa biết nhiều khái niệm. Khi mở sách, các con chỉ nhận ra sự thích thú trong màu sắc, hình khối, đã nhận ra một số hình con vật, ngôi nhà, đồi núi, dòng sông, người, xe cộ v.v.. nhưng các sự việc diễn ra trong sách vốn thường được mô tả bằng dòng chữ thì con chưa đọc được, chưa hiểu được.
Nếu như không có sự giải thích của cha, mẹ, con sẽ chỉ có thể nhìn thấy mấy hình vẽ kèm màu sắc, mà không hiểu nội dung, cốt truyện, tình tiết của truyện, và như vậy con sẽ nhanh hết hứng thú.
Vì vậy, bố mẹ nhất thiết phải là người đọc sách cùng con, chỉ cho con thấy “đây là Cô bé quàng khăn đỏ”, giải thích cho con hiểu “con sói muốn ăn thịt Cô bé quàng khăn đỏ nên đóng giả làm bà của Cô bé”. Như vậy con sẽ hiểu được nội dung và diễn biến của truyện. Vậy, đâu là tầm quan trọng của việc đọc sách cho bé nghe?
Tầm quan trọng của việc đọc sách cho bé nghe đối với sự phát triển của con
Tầm quan trọng của việc đọc sách cho bé nghe đó là tạo ra những tác động mạnh mẽ tới tất cả các mặt trong quá trình phát triển của con, dù cho những dấu hiệu để nhận biết điều đó là rõ hay không rõ.
Theo như AAP (Hiệp hội chăm sóc trẻ em của Mỹ), lợi ích của việc đọc sách cho bé giúp con tăng vốn từ vựng, phát triển trí não và làm tăng thêm sự liên kết về mặt tình cảm giữa bố mẹ và con cái.
AAP cho rằng bố mẹ nên bắt đầu thói quen đọc sách cho bé nghe mỗi ngày từ khi con còn ẵm ngửa cho tới khi chúng lớn. Mặc dù vậy, những ghi nhận của tổ chức này cho thấy chỉ 50% các bậc bố mẹ đọc cho con nghe mỗi ngày.
Ngôn ngữ là hình thức được sử dụng nhiều nhất trong giao tiếp và vì vậy, các em nhỏ được tiếp cận với sách từ nhỏ sẽ có xu hướng cảm nhận tốt về sự thay đổi của âm thanh. Điều này có tác động tích cực tới khả năng nhận thức và giúp phát triển kỹ năng ngôn ngữ của con.
Nghiên cứu cho thấy việc làm quen với sách của bé là do người mẹ, người chăm sóc chính của bé trong hầu hết các trường hợp. Những nghiên cứu còn chỉ ra rằng sự quen thuộc của con với sách còn chịu ảnh hưởng bởi trình độ học vấn của người mẹ. Trình độ học vấn của mẹ càng cao thì bé càng dễ tiếp cận với việc đọc.
Tầm quan trọng của việc đọc sách cho bé nghe còn thể hiện ở việc phát triển khả năng ngôn ngữ cũng như nhận thức của bé là tuần hoàn, nhưng diễn tiến một cách tự nhiên. Bé càng sử dụng âm thanh để nhận biết từ mới nhiều thì bé càng đọc nhiều. Con càng đọc nhiều thì bé càng học được nhiều cho tới khi vốn học đó được mở rộng ra và vòng tuần hoàn lại lặp lại.
Ngoài ra việc đọc sách cho trẻ nghe có tác dụng phát triển thể chất và rèn luyện khả năng tập trung của con. Đơn giản việc lật các trang sách cũng có hiệu quả giúp ích cho các dây thần kinh vận động. Điều đó khuyến khích cơ mắt và có tác động về mặt hóa học lên cơ thể thông qua việc sử dụng não. Điều này cũng tác động tới các giác quan như thị giác, thính giác, xúc giác và khứu giác. Có thể thấy, những lợi ích của việc đọc sách đối với sự phát triển của con là điều không thể bàn cãi.
Đọc sách cho bé nghe còn đem lại lợi ích về giáo dục
Những năm tháng đầu đời của bé thực sự là những năm tháng vô cùng quan trọng. Từ khi sinh ra, bé đã liên tục sàng lọc những kích thích bên ngoài và học cách ứng xử với môi trường xung quanh, cũng như với những người mà bé tiếp xúc.
bố mẹ là người đặt những viên gạch đầu tiên cho việc giáo dục bé sau này. bố mẹ thường là người thầy đầu tiên trong đời bé và từ bố mẹ, bé không chỉ học được những điều căn bản ban đầu mà còn cả cách tiếp nhận kiến thức nữa.
Sự hòa nhập xã hội ở bé, bao gồm cả thái độ của chúng với việc giáo dục và học tập, chịu ảnh hưởng lớn từ những đứa trẻ cùng lứa. Những báo cáo của tổ chức về trẻ em ở Mỹ cho thấy sự hứng thú của bé với việc học cũng tác động tới khả năng học tập của bé.
Truyền tình yêu đọc cho bé và khuyến khích con duy trì tình yêu đó sẽ giúp con tiếp tục phát triển tốt và giúp bé tránh được những tác động xấu đến từ những đứa trẻ cùng lứa khác.
Tầm quan trọng của việc đọc sách cho bé nghe còn đến từ việc, thông qua sách sẽ giúp con hình thành nền móng căn bản để từ đó xây dựng nên sự nghiệp giáo dục cho bé. Dù cho bé còn quá nhỏ để hiểu những từ ngữ trong sách thì điều này cũng không quan trọng.
Những nhà khoa học, nhà nghiên cứu trẻ em và những nhà giáo dục đều cho rằng đọc cho bé nghe còn giúp làm tăng cường quyết tâm học tập ở con. Họ cũng cho rằng hình ảnh bạn ngồi đọc sách cho bé nghe là một trong những tác nhân chính giúp hình thành niềm ham mê đọc sách ở bé.
Tuy nhiên, bố mẹ không nên áp đặt những thông tin bé cần biết. Con chủ động tham gia vào quá trình phát triển và giáo dục bản thân. Mặc dù như vậy, cùng với việc đọc, bạn hãy dành thời gian trò chuyện với bé để giúp chúng củng cố kiến thức và phát triển.
Tham khảo thêm “Bật mí 5 cách dạy con thông minh cho các ông bố bà mẹ” tại đây.
Một số phương pháp đọc sách cho con nghe trở nên hấp dẫn hơn
Ở tuổi mầm non, sự tập trung chú ý của con vào với một hoạt động như đọc truyện chẳng hạn, ở mức thấp, 10-15 phút, nên bố mẹ không nên kỳ vọng con ngồi yên được lâu. Bố mẹ nên sử dụng các biện pháp thay đổi không khí để làm tăng sự tập trung chú ý của con.
Các biện pháp có thể là:
- Thay đổi tông giọng: giả giọng khàn khàn của chó sói, giả giọng ngây thơ của Cô bé quàng khăn đỏ, giả giọng ho của bà đang ốm nằm trên giường, nói thật nhanh những lúc nhịp độ truyện nhanh (lúc “bà sói” chuẩn bị ăn thịt Cô bé quàng khăn đỏ), và nói thật chậm lúc nhịp độ truyện chậm (lúc “bà sói” nằm trên giường và bắt đầu trả lời).
- Sáng tạo, ngẫu hứng thêm vào những tình tiết không có trong lời truyện: chim hót véo von, ếch kêu ộp ộp trên đường Cô bé đi tới nhà bà, làm gió thổi vào tay, chân con để con cảm nhận được gió…Những sáng tạo ngẫu hứng này sẽ gây bất ngờ và thú vị cho con, và có thể thay đổi trong từng lần đọc truyện.
- Hỏi, tương tác với con: “Con sói có hàm răng như thế nào con nhỉ?”, “nếu con gặp con sói thì con có sợ không?”, “Vì sao Cô bé quàng khăn đỏ lại tới thăm bà?”
- Để con gợi nhớ và kể lại: với những lần đọc thứ 2, 3 trở đi, hãy kiểm tra trí nhớ của con: “Cô bé quàng khăn màu gì con nhỉ?”, “Cô bé đi thăm bác gấu hay đi thăm ai nhỉ?”, “Tiếp theo, sói sẽ hỏi gì?”
- Thay đổi tư thế: đóng giả dáng đi của sói, đóng giả tư thế sói nằm trên giường… và cho con làm thử theo. Khi bố mẹ thay đổi tư thế, con sẽ được nhìn một “khung cảnh” mới và vì thế bớt mệt mỏi. Khi con thay đổi tư thế, con sẽ bớt mỏi do ngồi lâu.
- Cho con nghỉ giải lao: căn giờ và cho con chạy đi uống nước, đi vệ sinh, ăn một miếng trái cây… cứ mỗi 10 phút. Kể cả khi con rất chăm chú muốn nghe chuyện thì cũng cần 1-2 phút nghỉ giải lao tránh mệt mỏi. Khi con quay lại, tinh thần và thể trạng con sẽ được “nạp năng lượng” và sẽ thích thú hơn nhiều.
Lưu ý nhỏ dành cho bố mẹ
Ngoài việc đọc truyện cho con ở nhà, bố mẹ nên dành thời gian đưa con đi nhà sách, có thể không cần mua cuốn nào, nhưng cho con có trải nghiệm “còn có rất nhiều sách hay và đẹp ở ngoài kia”, và để con thấy có các bạn khác cũng đi nhà sách, cũng thích truyện.
Ở các khu dân cư, thường có các gia đình có con cùng tuổi, hãy tổ chức buổi đọc sách chung cho các con, mà ở đó các bố mẹ cũng có dịp giao lưu, học hỏi lẫn nhau, cho con thêm sự mới lạ.
Ngày nay, với sự xuất hiện của các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng và các phần mềm ứng dụng, bố mẹ còn có thêm công cụ là đọc truyện qua “sách điện tử”.
Trẻ có thể có thêm trải nghiệm thú vị với âm thanh sống động, hình ảnh rực rỡ, chuyển động và tương tác với các con. Đọc tới đâu, nhấn tới đó, hình ảnh và âm thanh tương ứng sẽ hiện ra làm con hiểu rất nhanh và thấy cuốn hút.
Các con còn nhỏ nên nhu cầu vận động rất cao, đừng kỳ vọng con ngồi lì trong nhà đọc sách hàng tiếng đồng hồ, hãy cho trẻ nhỏ có cơ hội chạy, nhảy, leo trèo. Khi con có những giây phút được hòa mình vào trong cuộc sống thì con sẽ có cảm giác tĩnh lặng khi đọc sách.
Con có thể sẽ quên nội dung truyện rất nhanh, đừng kỳ vọng con sẽ thuộc, nhớ, và áp dụng được vào cuộc sống hàng ngày. Nhưng con sẽ rất nhớ cảm xúc vui sướng, hay buồn tẻ, hay bị mắng khi đọc sách, vậy nên bố mẹ hãy giúp con giải tỏa những cảm xúc tiêu cực khi đọc sách, và con sẽ yêu việc đọc hơn và bố mẹ sẽ là cầu nối vững chắc để con đến với sách, truyện và kho tri thức trong tương lai.
Chúc các bố mẹ thành công.
