11 trò chơi trí tuệ giúp bé phát triển tư duy và kỹ năng sống

Trong giai đoạn đầu đời, trẻ luôn hiếu kỳ và muốn khám phá mọi thứ xung quanh. Những câu hỏi "Đây là gì?" hay "Tại sao lại như vậy?" là cách bé học hỏi và phát triển trí não. 

Là bố mẹ, chúng ta luôn tìm kiếm các phương pháp giáo dục hiệu quả nhất để nuôi dưỡng và bồi đắp tri thức cho con, đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của bé. Trong đó, các trò chơi trí tuệ cho bé chính là cầu nối tuyệt vời, vừa kích thích khả năng tư duy, vừa giúp bé khám phá những kiến thức mà không bị nhàm chán và khô khan.

Nhưng liệu bố mẹ đã chọn đúng loại trò chơi trí tuệ phù hợp với độ tuổi và khả năng của bé chưa? Hãy cùng trung tâm tiếng Anh Apollo English khám phá những gợi ý dưới đây để mang đến cho con những trải nghiệm thú vị và bổ ích nhé!

Tại sao nên cho bé chơi trò chơi trí tuệ? 

Ngay từ những năm tháng đầu đời, não bộ của trẻ phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, việc chơi các trò chơi trí tuệ từ sớm có tác động tích cực đến sự phát triển não bộ của trẻ. Trẻ em học hỏi tốt nhất thông qua vui chơi. Các trò chơi trí tuệ chính là cầu nối tuyệt vời giữa việc học và giải trí. Các hoạt động như xếp hình, phân loại không chỉ giúp bé rèn luyện khả năng tư duy logic, không gian mà còn cải thiện trí nhớ, tăng cường khả năng tập trung và phát triển ngôn ngữ. Điều này không chỉ giúp bé phát triển trí tuệ mà còn tạo ra niềm yêu thích học hỏi từ khi còn nhỏ. 

Các trò chơi trí tuệ tương tác cao đóng vai trò như một "phòng thí nghiệm xã hội" cho trẻ. Ở đó, con bạn được rèn luyện các kỹ năng xã hội quan trọng như giao tiếp phi ngôn ngữ, lắng nghe tích cực và giải quyết xung đột. Đồng thời, việc đưa ra quyết định trong các tình huống giả định sẽ kích thích sự phát triển của vùng não bộ liên quan đến tư duy phê phán và sáng tạo. Khi tham gia vào các trò chơi trí tuệ, con không chỉ đơn thuần là chơi mà còn đang xây dựng những viên gạch đầu tiên cho tương lai. Điều này không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội mà còn giúp bé hình thành những mối quan hệ bền vững trong cuộc sống. 

Trò chơi trí tuệ mang lại nhiều lợi ích cho bé

Trò chơi trí tuệ giúp kích thích khả năng quan sát của bé

Trong giai đoạn từ 2 đến 4 tuổi, trẻ đã có sự phát triển vượt bậc về nhận thức, bao gồm khả năng tiếp nhận thông tin, ghi nhớ và bắt đầu hình thành những hiểu biết cơ bản về thế giới. Bé đã có thể nhận biết các màu sắc, hình dạng và sự chuyển động của các vật xung quanh mình. Chính vì thế, đây là thời điểm hoàn hảo để bố mẹ giới thiệu những trò chơi trí tuệ cơ bản, làm giàu tính trải nghiệm và tăng cường khả năng quan sát cho bé.

Trò chơi ghép hình đơn giản 

Trò chơi ghép hình là một hoạt động thú vị giúp bé nhận biết và kết nối các mảnh ghép lại với nhau để tạo thành một bức tranh hoàn chỉnh. Qua đó, bé không chỉ rèn luyện tư duy logic mà còn học cách quan sát chi tiết và tập trung vào một vấn đề hơn.

Để bắt đầu, Apollo English khuyến khích bố mẹ nên chọn một bộ xếp hình đơn giản với 4-6 mảnh ghép, với những chủ đề gần gũi với bé như động vật hoặc hoa quả. Sau đó, bố mẹ hãy đặt tất cả các mảnh lên bàn và cho bé xem hình mẫu hoàn chỉnh để bé có thể ghép lại hình ảnh đúng. Nếu bé gặp khó khăn, bố mẹ có thể gợi ý bằng cách chỉ ra một mảnh cụ thể và nói: “Con thử xem mảnh này có khớp với góc bên trái không?”. Khi bé ghép đúng, đừng quên khen ngợi con bằng những câu như: “Giỏi quá, con làm rất tốt!” để bé thêm tự tin và hứng thú. 

Trò chơi xếp hình rèn luyện tư duy logic cho bé

Trò chơi tìm đồ vật theo mô tả

Để con rèn thêm khả năng quan sát, bố mẹ có thể cho con tham gia trò chơi tìm đồ vật bằng cách mô tả những đồ vật đơn giản xung quanh nhà, chẳng hạn tìm chiếc cốc màu đỏ, cái tô màu xanh ở trong bếp. Nếu bé chưa tìm được, bạn hãy nhẹ nhàng hướng dẫn: “Chiếc cốc màu đỏ ở gần đĩa trái cây đó, con nhìn thử xem!”. Những lời động viên tích cực sẽ giúp bé cảm thấy vui vẻ và yêu thích trò chơi.

Tìm đồ vật giúp bé cải thiện khả năng quan sát

Trò chơi quan sát tranh ảnh  

Đối với trò chơi quan sát tranh ảnh, bố mẹ nên chọn một bức tranh đơn giản nhưng chứa đầy màu sắc với những chủ đề gần gũi với bé như phong cảnh thiên nhiên hoặc động vật. Đầu tiên, bố mẹ cho bé quan sát bức tranh trong khoảng 30 giây và hỏi những câu đơn giản như: "Con có thể kể cho mẹ biết trong tranh có những con vật gì không?" hoặc "Con thấy bầu trời trong tranh có màu gì?". Nếu bé gặp khó khăn trong việc nhận ra hoặc miêu tả, bố mẹ có thể chỉ vào từng chi tiết và giải thích thêm, chẳng hạn: “Đây là hình ảnh một chú chó đang chạy trên cỏ”. 

Quan sát tranh ảnh giúp bé tiếp cận với thế giới xung quanh

Trò chơi ghi nhớ từ vựng tiếng Anh qua flashcard

Sử dụng flashcard không chỉ giúp trẻ nhận diện và ghi nhớ từ vựng tiếng Anh một cách hiệu quả, mà còn phát triển kỹ năng nghe và phản xạ nhanh khi gặp các từ mới. Ngoài ra, trò chơi còn kích thích trí não, phát triển khả năng quan sát và ghi nhớ lâu dài. 

Bố mẹ có thể bắt đầu bằng cách sử dụng các thẻ flashcard có chủ đề gần gũi với cuộc sống xung quanh bé như động vật, trường học, thiên nhiên,... Trong quá trình chơi, bố mẹ có thể chỉ vào từng thẻ flashcard và đọc to từ vựng cùng với một câu đơn giản mô tả hình ảnh, ví dụ như "This is a cat". Sau đó, bố mẹ hãy khuyến khích bé lặp lại từ vựng và câu mô tả để củng cố kỹ năng ngôn ngữ. Bố mẹ cũng có thể tăng tính tương tác bằng cách tổ chức các trò chơi phân loại, ghép nối từ hoặc truy tìm kho báu. 

Bé có thể dễ dàng ghi nhớ từ vựng với flashcard

Trò chơi giúp phát triển ngôn ngữ và kỹ năng giải quyết vấn đề

Trẻ từ 4 đến 6 tuổi đang ở giai đoạn phát triển ngôn ngữ mạnh mẽ và có trí tưởng tượng phong phú. Đây là thời điểm lý tưởng để bố mẹ khuyến khích con tham gia các trò chơi trí tuệ mang tính sáng tạo, nhằm hỗ trợ việc mở rộng vốn từ và rèn luyện khả năng tư duy.

Trò chơi kể chuyện  

Thông qua trò chơi kể chuyện, bé có cơ hội rèn luyện tư duy và phát huy sự sáng tạo bằng cách kết hợp các yếu tố như nhân vật, bối cảnh và sự kiện để tạo nên một câu chuyện hoàn chỉnh, dựa trên trí tưởng tượng phong phú của mình.

Để bắt đầu, bố mẹ có thể chọn một chủ đề hoặc chuẩn bị sẵn một vài hình ảnh, đồ vật hay nhân vật đồ chơi để làm nguồn cảm hứng cho câu chuyện. Sau đó, bố mẹ hãy khuyến khích bé tự nghĩ ra cốt truyện, bắt đầu bằng việc giới thiệu nhân vật, bối cảnh và các tình tiết chính. Trong quá trình chơi, bố mẹ có thể đặt những câu hỏi gợi mở như: “Nhân vật này sẽ làm gì tiếp theo?” hoặc “Con nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu bạn thỏ gặp bạn cáo?” để kích thích trí tưởng tượng của bé. Đồng thời, hãy khuyến khích bé mô tả chi tiết cảm xúc của các nhân vật hoặc diễn biến các sự kiện trong câu chuyện, giúp nội dung thêm phần sinh động và hấp dẫn.

Kể chuyện giúp bé phát huy sự sáng tạo

Trò chơi tìm đường trong mê cung

Trò chơi tìm đường trong mê cung là một hoạt động thú vị và giáo dục, giúp phát triển khả năng giải quyết vấn đề và tư duy logic của trẻ. Để bắt đầu, bố mẹ có thể lựa chọn một mê cung đơn giản từ sách, tạp chí, hoặc tạo mê cung trực tuyến phù hợp với độ tuổi của bé. Sau đó, bố mẹ nên hướng dẫn bé sử dụng bút để vẽ các đường đi trong mê cung, tìm ra lối thoát. Trong quá trình chơi, bố mẹ có thể khuyến khích trẻ suy nghĩ và thử nghiệm các lựa chọn đường đi khác nhau, giúp bé tìm ra giải pháp tốt nhất.

Tìm đường mê cung là trò chơi giúp bé tăng khả năng giải quyết vấn đề

Trò chơi đóng vai

Để hướng dẫn bé tham gia trò chơi đóng vai một cách hiệu quả, bố mẹ có thể bắt đầu bằng cách chọn một chủ đề mà bé yêu thích, chẳng hạn như các câu chuyện cổ tích, siêu anh hùng, hoặc đóng vai thành các bác sĩ và cảnh sát. Tiếp theo, bố mẹ hãy cùng bé xây dựng một kịch bản đơn giản với các tình huống cụ thể mà nhân vật của bé có thể gặp phải. Ví dụ, nếu bé hóa thân thành lính cứu hỏa, hãy thảo luận xem khi có hỏa hoạn, con sẽ làm gì để an toàn và dập tắt đám cháy. 

Trong quá trình chơi, bố mẹ có thể chia sẻ cho con các kiến thức thực tế như cách xác định lối thoát hiểm, sử dụng cát hoặc chăn ướt để dập tắt đám cháy hoặc tầm quan trọng của việc giữ bình tĩnh trong tình huống khẩn cấp.

Để câu chuyện trở nên chân thực, bố mẹ có thể chuẩn bị trang phục và các đạo cụ cần thiết để bé có thể nhập vai trọn vẹn, như mũ bảo hiểm, áo khoác, vòi nước,... Ngoài ra, bố mẹ có thể mời bạn bè của bé tham gia cùng, tạo nên một buổi chơi vui vẻ để tăng thêm phần sôi nổi và tương tác. Việc này không chỉ giúp các em phát triển kỹ năng xã hội qua các mối quan hệ bạn bè mà còn khuyến khích sự sáng tạo và khả năng làm việc nhóm nhóm khi giải quyết các tình huống trong trò chơi.

Bé sẽ thích thú hơn khi nhập vai vào một nhân vật hay một ngành nghề

Trò chơi giúp tăng cường tư duy phản biện và khả năng suy luận

Từ 6-10 tuổi, trẻ bắt đầu có khả năng hiểu và tương tác với các quy tắc trò chơi phức tạp hơn. Đây là thời điểm lý tưởng để bố mẹ giới thiệu cho bé các trò chơi mang tính chiến lược. Việc này giúp trẻ phát triển tư duy phản biện và khả năng đưa ra quyết định một cách độc lập, từ đó chuẩn bị sẵn sàng cho các thách thức học tập và xã hội mà bé sẽ gặp phải khi bắt đầu đi học.

Cờ vua

Cờ vua không chỉ là một trò chơi giải trí mà còn được xem là một "phòng gym" cho não bộ để rèn luyện tư duy cho trẻ. Trò chơi này giúp trẻ rèn luyện khả năng tư duy logic, kỹ năng phân tích và lập kế hoạch chiến lược. Khi chơi cờ, trẻ phải suy nghĩ trước về các nước đi của mình, dự đoán phản ứng của đối thủ, và đưa ra quyết định phù hợp để đạt được mục tiêu. Điều này không chỉ phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề mà còn rèn luyện sự tập trung, kiên nhẫn và khả năng đối mặt với các thách thức. Bên cạnh đó, cờ vua còn giúp trẻ học cách quản lý thời gian, kiểm soát cảm xúc khi thắng hoặc thua, và nâng cao sự tự tin trong các tình huống phức tạp.

Để hướng dẫn bé chơi cờ vua, bố mẹ nên bắt đầu bằng cách giải thích cơ bản về bàn cờ, cách di chuyển của từng quân cờ như vua, hậu, mã, xe, tượng, và tốt. Sau đó, hãy để bé làm quen với các tình huống chơi đơn giản, chẳng hạn như cách chiếu tướng hoặc bảo vệ vua. Khi trẻ đã nắm được các quy tắc cơ bản, bố mẹ có thể tổ chức những ván đấu ngắn với trẻ, vừa chơi vừa hướng dẫn và khuyến khích trẻ suy nghĩ chiến lược. 

Cờ vua rèn luyện não bộ rất tốt cho bé

Trò chơi giải quyết tình huống

Trò chơi giải quyết tình huống là một hoạt động tuyệt vời giúp trẻ phát triển kỹ năng tư duy phản biện, sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề trong thực tế. Khi tham gia trò chơi này, trẻ được đặt vào các tình huống giả định với thử thách cụ thể, đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ, phân tích và đưa ra các giải pháp phù hợp. 

Để hướng dẫn bé chơi, bố mẹ có thể bắt đầu bằng cách đặt ra một tình huống gần gũi trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn: “Nếu con bị lạc trong siêu thị, con sẽ làm gì?” hoặc “Nếu bạn của con làm rơi đồ chơi, con sẽ giúp bạn như thế nào?”. Hãy khuyến khích bé suy nghĩ và tự đưa ra các giải pháp, đồng thời đặt thêm câu hỏi gợi mở như: “Con có nghĩ cách này an toàn hơn không?” hoặc “Nếu làm thế này, con nghĩ điều gì sẽ xảy ra?”. 

Trò chơi giải quyết tình huống giúp bé xử lý nhanh nhạy hơn trong mọi trường hợp

Lego lắp ráp theo hướng dẫn

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc chơi Lego có tác động tích cực đến sự phát triển nhận thức của trẻ. Chơi Lego không chỉ là lắp ghép những khối hình đơn thuần mà còn là một quá trình rèn luyện tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề. Cụ thể, thông qua lắp ghép các mảnh Lego, trẻ sẽ được rèn luyện khả năng không gian, khả năng tập trung và khả năng lập kế hoạch, thực hiện theo trình tự và kiểm soát sai sót. Đây là những kỹ năng nền tảng cho sự thành công trong học tập và cuộc sống.

Để hướng dẫn bé chơi Lego lắp ráp theo hướng dẫn, bố mẹ có thể bắt đầu bằng cách chọn một bộ Lego phù hợp với độ tuổi và kỹ năng của bé, ưu tiên các bộ có số lượng mảnh ghép vừa phải và mô hình đơn giản, như ngôi nhà, xe hơi hoặc động vật. Trước khi bắt đầu, hãy giới thiệu cho bé về hình ảnh mô hình hoàn chỉnh và cùng xem qua sách hướng dẫn để bé hiểu được các bước thực hiện. Trong quá trình chơi, bố mẹ nên khuyến khích bé tự tìm các mảnh ghép dựa trên hình minh họa và thử lắp ráp theo chỉ dẫn. 

Lắp ráp lego giúp bé phát triển tư duy logic

Trò chơi giải câu đố

Thông qua việc giải các câu đố, trẻ được rèn luyện khả năng tư duy logic, phân tích và kỹ năng tìm kiếm giải pháp. Trò chơi này cũng giúp trẻ phát triển sự tập trung, kiên nhẫn và khả năng suy luận, khi phải suy nghĩ để kết nối các gợi ý và tìm ra câu trả lời đúng. 

Để hướng dẫn bé chơi trò giải câu đố, bố mẹ có thể bắt đầu bằng cách chọn những câu đố đơn giản và phù hợp với độ tuổi của bé, chẳng hạn: 

• Cây gì không lá, không hoa. Sáng đêm sinh nhật cả nhà vây quanh? (Đáp án: Cây nến)
• Quả gì không phải để ăn. Mà dùng để đá, để lăn để chuyền? (Đáp án: Quả bóng)
• Con gì không thích ăn cơm. Mà lại ăn lửa, ăn nước, ăn than (Đáp án: Con tàu)
• Cái gì chứa nhiều nước nhất mà không ướt tí ti nào? (Đáp án: Bản đồ)

Apollo English: Cùng bé khám phá thế giới rộng lớn qua môn học tiếng Anh

Bên cạnh các trò chơi trí tuệ để bé phát triển tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề, việc học tiếng Anh từ khi còn nhỏ cũng giúp bé hình thành nền tảng ngôn ngữ vững chắc, hỗ trợ cho sự phát triển toàn diện sau này. 

Khi tiếp xúc với tiếng Anh sớm, bé sẽ dễ dàng làm quen với cách phát âm, ngữ điệu tự nhiên và cấu trúc ngôn ngữ cơ bản, từ đó nâng cao khả năng phản xạ khi giao tiếp. Ngoài ra, việc học tiếng Anh giúp bé tích lũy vốn từ vựng đa dạng, hỗ trợ trực tiếp cho việc đọc hiểu và khám phá các tài liệu học tập, là nền tảng để con phát triển trong môi trường học tập và làm việc quốc tế sau này.

Tuy nhiên, bố mẹ cũng nên lưu ý rằng việc dạy tiếng Anh cho con thông qua những cách tiếp cận như dịch từng từ tiếng Việt sang tiếng Anh hay học thuộc lòng là cách học truyền thống sẽ không hiệu quả để giúp trẻ thực sự thành thạo kỹ năng ngôn ngữ. Thay vào đó, bố mẹ cần áp dụng phương pháp học đúng đắn để giúp con phát triển toàn diện kỹ năng ngoại ngữ và các kỹ năng cần thiết cho tương lai, nơi những gì con học được hôm nay sẽ là hành trang vững chắc cho mai sau. 

Nếu các bậc phụ huynh đang tìm kiếm một tổ chức giáo dục tiếng Anh uy tín để giúp bé thành thạo ngoại ngữ, Apollo English sẽ là sự lựa chọn hoàn hảo. Với đội ngũ giáo viên 100% người nước ngoài dày dặn kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy hiện đại, Apollo English sẽ giúp bé nâng cao kỹ năng tiếng Anh của mình một cách toàn diện. 

Duy nhất tại Apollo English, chúng tôi mang đến chương trình Anh ngữ “Đo ni đóng giày”, được thiết kế riêng cho học viên Việt Nam. Dựa trên 30 năm kinh nghiệm cùng hệ sinh thái học tập tiên tiến nhất, chúng tôi không chỉ nhận diện điểm cần cải thiện của từng em mà còn thấu hiểu điểm mạnh và cá tính để từ đó theo sát và điều chỉnh kịp thời. Bằng cách này, chúng tôi giúp học viên tự tin, làm chủ tiếng Anh và phát triển toàn diện.

Điều khác biệt trong phương pháp “Đo ni đóng giày” tại Apollo English chính là:

• Chuyên gia: 30 năm kinh nghiệm tại Việt Nam với đội ngũ giáo viên và hệ thống vận hành chuẩn quốc tế được giám sát bởi International House.
• Sự thấu hiểu: Phương pháp độc quyền và hệ sinh thái học tập hiện đại nhất cho phép theo sát, đánh giá liên tục giúp nhận biết những tiềm năng và điểm cần cải thiện để con được động viên, hỗ trợ kịp thời cùng hệ thống báo cáo học tập rõ ràng, minh bạch.
• Hệ thống nuôi dưỡng học tập: Dựa vào sự am hiểu được cá nhân hóa, mỗi bước tiến của con đều được cổ vũ và điều chỉnh thông qua môi trường học tập xuyên suốt đồng bộ từ lớp tới nhà giúp con xây dựng thói quen học tập chủ động và tình yêu học hỏi trọn đời.

Sự uy tín và chất lượng của Apollo English được thể hiện qua những đánh giá tích cực và sự đề xuất từ các chuyên gia giáo dục. Trung tâm tiếng Anh Apollo English cam kết mang đến cho con một chân trời học tập mới và nuôi dưỡng niềm đam mê học tập ngay từ nhỏ.