Tâm lý trẻ: Bí quyết khen ngợi giúp con tiến bộ hơn

Nhiều bậc phụ huynh luôn hiểu rất rõ rằng việc khen ngợi đúng lúc sẽ mang đến hiệu quả tích cực cho quá trình phát triển tính cách, giúp nâng cao lòng tự trọng và sự tự tin cho trẻ. Tuy nhiên, không phải bố mẹ nào cũng biết cách khen ngợi và tán dương con đúng lúc. Ngay sau đây, hãy cùng Apollo English tìm hiểu tâm lý trẻ và tham khảo những cách khen khiến con tiến bộ hơn bố mẹ nhé!

Tại sao bố mẹ cần khen ngợi con?

Khen ngợi là phần thưởng tinh thần về các hành vi hay kết quả tốt mà người nhận đạt được. Theo nghiên cứu của Mỹ, lời khen chân thành sinh ra chất Dopamine – một loại doping tích cực giúp người nghe cảm thấy hạnh phúc và tự hào. Đối với tâm lý trẻ, lời khen trong nhiều trường hợp còn có ý nghĩa hơn cả những phần thưởng vật chất. Vậy, khen ngợi có ý nghĩa như thế nào cho quá trình phát triển của trẻ nhỏ?

• Khen ngợi là một cách công nhận, giúp trẻ biết bản thân đang làm tốt và hào hứng muốn thực hiện hành vi được khen đó vào lần sau.
• Khen ngợi chính là nguồn khích lệ tinh thần rất lớn, nhờ đó trẻ có thêm động lực để làm những điều tốt hơn nữa.
• Khen ngợi giúp trẻ tự tin hơn về bản thân. Bởi với tâm lý trẻ, khi chúng không chắc chắn mình đã làm tốt hay chưa hoặc đang tự ti về khả năng, một lời khen đúng lúc sẽ khiến trẻ củng cố niềm tin và phấn đấu nhiều hơn.
• Khen ngợi giúp đẩy lùi những hành vi không tốt. Việc khen ngợi có tác dụng giúp trẻ nhận thức rõ đâu là việc tốt, đâu là việc xấu. Từ đó, trẻ sẽ cố gắng hạn chế những hành vi xấu và thay vào đó là nỗ lực cư xử tốt hơn.

Nguyên tắc chung về lời khen dành cho trẻ

Thực tế, trẻ con học nhanh hơn khi có thông tin phản hồi cụ thể về những gì chúng làm tốt. Với hơn 30 năm nghiên cứu về tác động của lời khen đối với tâm lý trẻ, nhà tâm lý học J. Henderlong và tiến sĩ M. Lepper đã kết luận rằng những lời khen ngợi có thể trở thành động lực mạnh mẽ nếu bạn làm theo những nguyên tắc sau:

• Lời khen dành cho trẻ phải chân thành và cụ thể.
• Chỉ khi lời khen có thể thay đổi trẻ thì đó mới là lời khen có ích.
• Cần sử dụng lời khen phù hợp và đi kèm với những tiêu chuẩn nhất định.
• Với trường hợp trẻ không cần phải quá nỗ lực để đạt được một việc nào đó, các bậc phụ huynh hãy cẩn thận khi dành tặng lời khen cho trẻ.
• Khuyến khích trẻ tập trung vào kỹ năng cụ thể, không dựa trên cơ sở so sánh trẻ với những bé khác.

Cách khen ngợi phù hợp với tâm lý sẽ giúp trẻ tiến bộ hơn

Những lời khen ngợi phù hợp tâm lý sẽ giúp ích cho trẻ hơn vạn lần câu nói “Con giỏi quá!”. Cùng góp nhặt các mẹo nhỏ sau vào nhật ký nuôi dạy con của mình bố mẹ nhé!

Khen ngợi bản chất sự việc:

 Để mang lại hiệu quả tốt, các bậc phụ huynh cần miêu tả hành vi vào trước lời khen. Ví dụ: "Con rửa tay sạch sẽ rồi, bây giờ con có thể ăn cơm, đúng là con ngoan của mẹ!" Làm như vậy giúp trẻ hiểu rõ bố mẹ đang tán dương mình ở phương diện nào.

Khen ngợi chi tiết, cụ thể: 

Một lời khen rõ ràng và cụ thể sẽ giúp trẻ hiểu điều cần làm trong tương lai. Khi con cầm chổi quét nhà, thay vì khen "Con thật giỏi", bố mẹ hãy nói: "Cảm ơn con vì đã giúp mẹ quét nhà, mẹ cảm thấy rất vui".

Khen ngợi nỗ lực: 

Thay vì khen con thông minh, lời khen “Con rất nỗ lực” sẽ mang lại hiệu ứng tốt hơn cho tâm lý trẻ. Lời khen này giúp trẻ hướng sự tập trung và cố gắng vào một vấn đề nhất định, hiểu rõ rằng chỉ cần nỗ lực sẽ gặt hái được trái ngọt.

Khen ngợi thái độ: 

Những lời khen như “Thái độ học tập của con rất tốt” sẽ giúp trẻ nhận thức được chuẩn mực hành vi và ứng xử trong từng trường hợp cụ thể, từ đó phát huy trong những lần sau nữa.

Khen ngợi sự sáng tạo: 

Khơi gợi khả năng sáng tạo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của trẻ nhỏ. Một lời khen như "Cách làm của con rất thú vị" sẽ là động lực để trẻ duy trì sự sáng tạo, từ đó bộc lộ thêm những năng lực tiềm ẩn.

Apollo English hy vọng với những chia sẻ trên, các bậc phụ huynh đã có thể góp nhặt thêm được những lời khen ngợi phù hợp tâm lý trẻ, giúp các con tiến bộ hơn trong nhận thức và học tập!